Czym jest CTEM? Jak wdrożyć program ciągłego zarządzania ekspozycją na zagrożenia z RidgeBot®

W dynamicznym świecie cyfrowej transformacji, tradycyjne podejście do zarządzania podatnościami zaczyna przypominać próbę osuszenia oceanu za pomocą łyżeczki. Zespoły bezpieczeństwa są zalewane niekończącym się strumieniem alertów z automatycznych skanerów, z których każdy wymaga analizy, priorytetyzacji i wdrożenia poprawki. To reaktywna walka, w której obrońcy są zawsze o krok za atakującymi, a ogromna część zasobów jest marnowana na analizę teoretycznych problemów i fałszywych alarmów. Ten model, w dobie eksplozji powierzchni ataku obejmującej chmurę, urządzenia IoT i infrastrukturę OT, po prostu przestał być skuteczny.

W odpowiedzi na to fundamentalne wyzwanie, wiodący analitycy rynku, na czele z firmą Gartner, sformułowali nową, strategiczną koncepcję, która ma zdefiniować przyszłość proaktywnego bezpieczeństwa. Jest nią Continuous Threat Exposure Management (CTEM), czyli Ciągłe Zarządzanie Ekspozycją na Zagrożenia. To nie jest kolejny modny akronim czy nazwa nowej technologii. To holistyczna filozofia i ustrukturyzowany program, który przesuwa punkt ciężkości z defensywnego łatania wszystkiego, co się da, na ciągłe, inteligentne identyfikowanie i eliminowanie tych ścieżek ataku, które stwarzają największe ryzyko dla celów biznesowych organizacji.

Ten artykuł to kompleksowy przewodnik po świecie CTEM. Wyjaśnimy w nim, na czym polegają fundamentalne założenia tego modelu, omówimy szczegółowo każdy z jego pięciu kluczowych etapów i, co najważniejsze, pokażemy, w jaki sposób zautomatyzowana platforma walidacji bezpieczeństwa, taka jak RidgeBot®, staje się idealnym silnikiem technologicznym, który pozwala wdrożyć tę nowoczesną strategię w praktyce.

Co to jest Ciągłe Zarządzanie Ekspozycją na Zagrożenia (CTEM) i dlaczego jest to tak ważne?

CTEM to pięcioetapowy, cykliczny program, którego celem jest zapewnienie organizacjom spójnego i ciągłego procesu zarządzania swoją widoczną dla atakujących powierzchnią ataku. W przeciwieństwie do tradycyjnego zarządzania podatnościami, które często skupia się na technicznej analizie pojedynczych systemów, CTEM przyjmuje perspektywę biznesową i ofensywną. Jego celem jest myślenie jak atakujący – nieustanne zadawanie sobie pytania: „Jakie są najbardziej prawdopodobne ścieżki, którymi przeciwnik mógłby dotrzeć do naszych klejnotów koronnych i jak możemy je proaktywnie zamknąć?”.

Różnicę w podejściu można zilustrować na prostym przykładzie. Tradycyjne zarządzanie podatnościami, znajdując na serwerze lukę z wysoką oceną CVSS, zaraportuje ją jako problem o wysokim priorytecie, niezależnie od kontekstu. Program CTEM zada dodatkowe pytania: Czy ten serwer jest dostępny z internetu? Jakie dane przechowuje? Czy jest on częścią jakiegoś krytycznego procesu biznesowego? Czy istnieją inne, działające kontrole bezpieczeństwa, które utrudniają wykorzystanie tej luki? Dopiero odpowiedzi na te pytania pozwalają na realną ocenę ryzyka i podjęcie właściwej decyzji. CTEM przenosi więc punkt ciężkości z technicznej poprawności na biznesową istotność.

Analitycy Gartnera promują ten model z kilku kluczowych powodów. Po pierwsze, jest on odpowiedzią na ogromną dynamikę współczesnych środowisk IT/OT. W świecie, gdzie infrastruktura i aplikacje zmieniają się codziennie, okresowe, „punktowe” audyty tracą sens. Tylko ciągły proces jest w stanie nadążyć za tym tempem. Po drugie, CTEM jest podejściem pragmatycznym. Uznaje on, że żadna organizacja nie ma nieskończonych zasobów i nie jest w stanie naprawić wszystkiego. Dlatego kluczem jest inteligentna priorytetyzacja, która pozwala skupić wysiłki tam, gdzie przyniosą one największy zwrot w postaci redukcji ryzyka. Wreszcie, jest to podejście holistyczne, które wymusza współpracę między zespołami ds. bezpieczeństwa, IT i biznesem, tworząc wspólny język do rozmowy o ryzyku.

Pięć etapów cyklu CTEM: szczegółowa analiza modelu Gartnera

Program CTEM jest realizowany w ramach ciągłej, iteracyjnej pętli składającej się z pięciu kluczowych etapów. Każdy z nich jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania całości.

Etap 1: Scoping (Określanie Zakresu) To fundamentalny etap strategiczny, który polega na zdefiniowaniu, co jest dla organizacji najważniejsze i co będzie objęte programem. To tutaj, we współpracy z kierownictwem i właścicielami biznesowymi, zespół bezpieczeństwa musi odpowiedzieć na kluczowe pytania: Jakie są nasze „klejnoty koronne” – krytyczne procesy biznesowe, najcenniejsze dane, kluczowe systemy produkcyjne? Jakie są najważniejsze scenariusze, które mogłyby zagrozić istnieniu lub reputacji naszej firmy? Określenie zakresu pozwala na skoncentrowanie dalszych działań na tym, co naprawdę ma znaczenie, zamiast rozpraszać siły na analizę całej, ogromnej infrastruktury z taką samą intensywnością. To etap, w którym definiuje się priorytety i granice programu.

Etap 2: Discovery (Odkrywanie) Gdy zakres jest już zdefiniowany, rozpoczyna się ciągły proces odkrywania i mapowania wszystkich zasobów cyfrowych, które wchodzą w jego skład. Celem jest uzyskanie pełnej, aktualnej widoczności całej powierzchni ataku. Etap ten obejmuje identyfikację nie tylko znanych i zarządzanych serwerów czy aplikacji, ale również tzw. „shadow IT” – systemów wdrożonych przez pracowników bez wiedzy działu IT, zapomnianych serwerów testowych czy nieautoryzowanych punktów dostępu. W nowoczesnych środowiskach, odkrywanie musi obejmować całe spektrum zasobów: infrastrukturę on-premise, chmurę publiczną, aplikacje SaaS, urządzenia końcowe pracowników zdalnych oraz, co niezwykle ważne, zasoby w sieciach OT.

Etap 3: Prioritization (Priorytetyzacja) To etap, w którym surowe dane zebrane podczas odkrywania są przekształcane w wiedzę. Zespół analizuje zidentyfikowane podatności i słabości, ale nie robi tego w sposób mechaniczny. Priorytetyzacja w modelu CTEM jest wielowymiarowa. Bierze pod uwagę nie tylko techniczną krytyczność luki (np. ocenę CVSS), ale przede wszystkim kontekst biznesowy. Analitycy zadają sobie pytania: Jakie znaczenie ma zasób, na którym występuje ta podatność? Czy jest on dostępny z zewnątrz? Czy istnieją publicznie dostępne exploity na tę lukę? Czy jej wykorzystanie może prowadzić do kompromitacji innych, bardziej krytycznych systemów? Celem jest stworzenie krótkiej, uporządkowanej listy problemów, które z perspektywy atakującego i biznesu są najbardziej atrakcyjnymi celami.

Etap 4: Validation (Walidacja) To jest serce filozofii CTEM i kluczowy element odróżniający ją od tradycyjnego zarządzania podatnościami. Etap walidacji polega na przejściu od teorii do praktyki. Jego celem jest zweryfikowanie, czy spriorytetyzowane w poprzednim kroku ekspozycje na zagrożenia są faktycznie możliwe do wykorzystania w realnym świecie. To tutaj do gry wchodzą techniki ofensywne, takie jak testy penetracyjne, symulacje przełamania zabezpieczeń (Breach and Attack Simulation – BAS) czy operacje Red Team. Celem jest uzyskanie niepodważalnego dowodu („proof of compromise”), że dana ścieżka ataku faktycznie istnieje i prowadzi do realnego ryzyka. Walidacja eliminuje fałszywe alarmy i pozwala na ostateczne potwierdzenie, które problemy wymagają natychmiastowej interwencji.

Etap 5: Mobilization (Mobilizacja) Ostatnim etapem cyklu jest doprowadzenie do realnej zmiany, czyli naprawy zwalidowanych ryzyk. Faza mobilizacji skupia się na efektywnej komunikacji i współpracy. Wyniki walidacji, przedstawione w formie klarownego, zrozumiałego dla biznesu raportu, są komunikowane do odpowiednich właścicieli systemów i procesów. Zespół bezpieczeństwa nie działa tu już jako „policjant”, ale jako partner, który dostarcza precyzyjnych danych i pomaga w zaplanowaniu działań naprawczych. Ten etap obejmuje również śledzenie postępów w usuwaniu luk i raportowanie wyników do kierownictwa, a następnie cały cykl rozpoczyna się od nowa, od ponownej oceny zakresu i odkrywania.

Jak RidgeBot® staje się silnikiem napędowym dla programu CTEM?

Wdrożenie i utrzymanie w pełni funkcjonalnego programu CTEM w oparciu o procesy manualne jest niezwykle trudne, czasochłonne i kosztowne. Wymagałoby to posiadania ogromnego zespołu analityków i pentesterów pracujących w trybie ciągłym. To właśnie dlatego zautomatyzowane platformy walidacji bezpieczeństwa, takie jak RidgeBot®, stają się kluczowym elementem technologicznym, który pozwala na skuteczne i efektywne wdrożenie tej filozofii w życie. RidgeBot w sposób natywny automatyzuje i integruje kilka kluczowych etapów cyklu CTEM.

Automatyzacja Odkrywania i Priorytetyzacji (Etapy 2 i 3) RidgeBot rozpoczyna swoje działanie od automatycznego, kompleksowego mapowania powierzchni ataku, realizując w ten sposób zadania etapu Discovery. Co ważne, nie kończy on na tym. Jego silnik AI, RidgeBrain, natychmiast przystępuje do etapu Prioritization. W sposób inteligentny koreluje on odkryte zasoby i ich konfiguracje z ogromną bazą podatności, a następnie szereguje je nie tylko według oceny CVSS, ale przede wszystkim według potencjalnego wpływu i możliwości eksploitacji. To pozwala na natychmiastowe skupienie uwagi na najbardziej obiecujących wektorach ataku.

Automatyzacja Walidacji (Etap 4) To jest absolutny rdzeń funkcjonalności RidgeBot i jego największa wartość w kontekście CTEM. Platforma w sposób autonomiczny i bezpieczny przeprowadza etap Validation. Dla każdej spriorytetyzowanej podatności, RidgeBot próbuje przeprowadzić kontrolowaną eksploitację, aby potwierdzić, czy ryzyko jest realne. Dzięki temu, zamiast listy setek teoretycznych problemów, organizacja otrzymuje krótką listę kilkunastu zweryfikowanych, udowodnionych ryzyk, co jest dokładnym celem tego etapu w modelu Gartnera.

Wsparcie dla Mobilizacji (Etap 5) Wyniki pracy RidgeBot są przedstawiane w formie, która znacząco ułatwia etap Mobilization. Klarowne raporty, zawierające nie tylko opis ryzyka, ale również wizualizację całej ścieżki ataku (kill chain) oraz szczegółowe rekomendacje naprawcze, stają się potężnym narzędziem w rękach CISO. Pozwalają one na efektywną komunikację z właścicielami biznesowymi i zespołami technicznymi, precyzyjnie wskazując, co należy zrobić i dlaczego jest to ważne.

Najważniejszą zaletą jest jednak ciągłość. Ponieważ RidgeBot jest jedną, zintegrowaną platformą, która realizuje te wszystkie etapy w sposób zautomatyzowany, pozwala on na faktyczne zamknięcie pętli i wykonywanie całego cyklu CTEM w sposób ciągły – tygodniowo, codziennie lub na żądanie. To przekształca CTEM z teoretycznego modelu w żywy, działający i niezwykle efektywny proces operacyjny.

Wdrożenie programu Ciągłego Zarządzania Ekspozycją na Zagrożenia to strategiczna decyzja, która świadczy o dojrzałości organizacji i jej proaktywnym podejściu do ryzyka. W nFlo jesteśmy zwolennikami tej nowoczesnej filozofii, ponieważ, podobnie jak analitycy Gartnera, wierzymy, że jest to najskuteczniejsza droga do budowania trwałej cyberodporności. Jako partner Ridge Security, dostarczamy technologię, która tę filozofię urzeczywistnia.

Samo zrozumienie modelu CTEM to za mało. Wyzwaniem jest jego wdrożenie w praktyce w sposób, który jest efektywny i skalowalny. RidgeBot® to platforma, która została od podstaw zbudowana, aby zautomatyzować i zintegrować kluczowe etapy cyklu CTEM – od odkrywania po walidację. Skontaktuj się z zespołem nFlo, aby dowiedzieć się, jak możemy pomóc Twojej organizacji w przejściu od tradycyjnego zarządzania podatnościami do nowoczesnego, ciągłego programu zarządzania ekspozycją, napędzanego przez inteligentną automatyzację RidgeBot®.