Network Detection and Response (NDR): dlaczego widoczność w sieci jest kluczowa dla bezpieczeństwa?

Współczesna strategia cyberbezpieczeństwa w dużej mierze koncentruje się na ochronie punktów końcowych. Wdrażamy zaawansowane systemy EDR (Endpoint Detection and Response) na laptopach i serwerach, słusznie uznając je za pierwszą linię obrony. To podejście przypomina jednak ochronę budynku poprzez postawienie strażnika przy każdych drzwiach i w każdym oknie. Jest to absolutnie kluczowe, ale pozostawia jedno, fundamentalne pytanie: co się dzieje w korytarzach, szybach wentylacyjnych i ukrytych przejściach serwisowych, które łączą wszystkie te pomieszczenia? Co jeśli intruz już jest w środku?

Tę właśnie lukę w widoczności wypełnia technologia NDR (Network Detection and Response). Działa ona jak zaawansowany system monitoringu wewnątrz budynku – zestaw kamer, czujników ruchu i analizatorów dźwięku, które nieustannie obserwują wszystko, co porusza się w firmowej sieci. NDR nie skupia się na tym, co dzieje się na pojedynczym urządzeniu, lecz na tym, jak urządzenia komunikują się między sobą. W dobie zaawansowanych, wieloetapowych ataków, gdzie hakerzy po cichu przemieszczają się po sieci, a liczba urządzeń IoT i OT, na których nie da się zainstalować agenta, rośnie lawinowo, widoczność na poziomie sieci przestaje być luksusem. Staje się absolutną koniecznością.

Czym dokładnie jest Network Detection and Response (NDR) i jaki problem rozwiązuje?

Network Detection and Response (NDR) to kategoria rozwiązań z zakresu cyberbezpieczeństwa, których głównym zadaniem jest ciągłe monitorowanie i analizowanie całego ruchu w sieci korporacyjnej w celu wykrywania i reagowania na złośliwą aktywność. W przeciwieństwie do EDR, które działa na poziomie pojedynczych urządzeń (endpointów), NDR zapewnia perspektywę „z lotu ptaka”, analizując całą komunikację przepływającą między serwerami, stacjami roboczymi, urządzeniami IoT i internetem.

NDR rozwiązuje jeden z największych problemów współczesnych zespołów bezpieczeństwa: brak widoczności. Tradycyjne zabezpieczenia, takie jak firewalle, chronią brzeg sieci, a EDR zabezpiecza kluczowe zasoby komputerowe. Pozostaje jednak ogromna „szara strefa” urządzeń, na których nie można zainstalować agenta EDR. Są to m.in. kamery IP, drukarki, inteligentne czujniki, a przede wszystkim – krytyczne systemy sterowania przemysłowego (OT/ICS). Dla atakującego te urządzenia są idealnymi „martwymi polami”, które może wykorzystać jako przyczółek do dalszych działań. NDR, będąc rozwiązaniem bezagentowym, zapewnia wgląd w aktywność tych urządzeń, eliminując krytyczne luki w obronie.

Jak działa technologia NDR i jakie dane analizuje?

Fundamentem działania technologii NDR jest pasywne i nieinwazyjne monitorowanie ruchu sieciowego. Rozwiązanie nie instaluje żadnego oprogramowania na monitorowanych urządzeniach. Zamiast tego, specjalne sensory (fizyczne lub wirtualne) są podłączane do kluczowych punktów w infrastrukturze sieciowej, takich jak porty SPAN (Switched Port Analyzer) na przełącznikach lub TAP-y sieciowe. W ten sposób NDR otrzymuje w czasie rzeczywistym kopię całego ruchu przepływającego przez dany segment sieci.

Po przechwyceniu, dane są poddawane głębokiej analizie. Nowoczesne platformy NDR nie ograniczają się do analizy podstawowych informacji, jak adresy IP czy numery portów. Wykorzystują techniki Deep Packet Inspection (DPI) do analizy zawartości pakietów, rekonstrukcji protokołów aplikacyjnych i ekstrakcji tysięcy bogatych metadanych. Analizowane są nie tylko nagłówki, ale cała komunikacja, co pozwala zrozumieć, co dokładnie dzieje się w sieci – kto z kim rozmawia, jakich aplikacji używa i jakie dane przesyła.

Najważniejszym elementem jest jednak warstwa analityczna, oparta na uczeniu maszynowym (Machine Learning). Platforma NDR przez pewien czas uczy się, jak wygląda „normalny” ruch w danej, unikalnej sieci, tworząc dynamiczny model bazowy (baseline). Następnie, w trybie ciągłym, porównuje bieżącą aktywność z tym modelem, automatycznie wykrywając wszelkie anomalie i odchylenia, które mogą wskazywać na atak.

Dlaczego monitorowanie punktów końcowych (EDR) to za mało w walce z zaawansowanymi atakami?

Systemy EDR (Endpoint Detection and Response) zrewolucjonizowały bezpieczeństwo, dając bezprecedensowy wgląd w to, co dzieje się na laptopach i serwerach. Są one absolutnie niezbędne, ale poleganie wyłącznie na nich tworzy niebezpieczne luki w strategii obronnej, które zaawansowani atakujący potrafią bezwzględnie wykorzystać.

Pierwszym i najważniejszym ograniczeniem jest fakt, że agent EDR nie może być zainstalowany wszędzie. Wraz z eksplozją popularności Internetu Rzeczy (IoT) i cyfryzacją przemysłu (OT), sieci korporacyjne zapełniają się milionami urządzeń, na których instalacja oprogramowania firm trzecich jest niemożliwa lub zabroniona przez producenta. Mowa tu o kamerach, drukarkach, telewizorach, czujnikach budynkowych czy sterownikach PLC. Dla EDR te urządzenia są niewidoczne, a dla hakera stanowią idealny, niezabezpieczony cel.

Po drugie, zaawansowani atakujący potrafią omijać lub wyłączać agentów EDR. Grupy APT często poświęcają wiele czasu na analizę popularnych rozwiązań EDR, szukając sposobów na ich dezaktywację, ukrycie swojej aktywności przed ich sensorami lub wykorzystanie technik „living-off-the-land”, które są trudne do jednoznacznej klasyfikacji jako złośliwe. Wreszcie, EDR ma ograniczony wgląd w zaszyfrowany ruch sieciowy i nie widzi prób skanowania sieci czy ataków przeprowadzanych z urządzeń, na których nie ma agenta.

Jakie typy zagrożeń i ataków najskuteczniej wykrywa NDR?

Siła NDR leży w jego zdolności do wykrywania działań, które są trudne lub niemożliwe do zauważenia z perspektywy pojedynczego punktu końcowego. Platformy te doskonale sprawdzają się w identyfikacji ruchu bocznego (lateral movement). Jest to technika, której używają atakujący po uzyskaniu pierwszego dostępu, aby po cichu przemieszczać się po sieci, szukając wartościowych zasobów. NDR potrafi wykryć nietypowe połączenia, np. gdy stacja robocza z działu marketingu próbuje połączyć się z serwerem bazodanowym w dziale finansów, co jest aktywnością wysoce podejrzaną.

NDR jest również niezwykle skuteczny w wykrywaniu komunikacji z serwerami Command & Control (C2). Nawet jeśli złośliwe oprogramowanie uniknie detekcji przez EDR, w pewnym momencie musi połączyć się ze swoim „operatorem” w internecie, aby pobrać polecenia lub wysłać skradzione dane. NDR, analizując cały ruch wychodzący, potrafi zidentyfikować te ukryte kanały komunikacji na podstawie reputacji docelowych adresów IP, analizy szyfrowanego ruchu (np. nietypowe certyfikaty SSL) czy anomalii w protokołach.

Co więcej, NDR jest idealnym narzędziem do wykrywania wczesnych faz rekonesansu, takich jak skanowanie portów czy próby odpytywania usług sieciowych, które poprzedzają właściwy atak. Ponieważ widzi całą sieć, potrafi również zidentyfikować ataki wymierzone w „egzotyczne” cele, takie jak kradzież danych z firmowej drukarki czy próba przejęcia kontroli nad systemem kamer przemysłowych.

Jak NDR i EDR współpracują ze sobą w ramach platformy XDR?

Debata „NDR czy EDR” jest błędna u swoich podstaw. Te dwie technologie nie są dla siebie konkurencją, lecz naturalnymi sojusznikami. Każda z nich dostarcza unikalnej perspektywy, a ich połączenie tworzy znacznie pełniejszy i bardziej wiarygodny obraz sytuacji. To właśnie ta synergia jest fundamentem nowoczesnych platform XDR (Extended Detection and Response).

XDR to ewolucja EDR, która integruje i koreluje dane z wielu różnych źródeł – nie tylko z punktów końcowych (EDR) i sieci (NDR), ale również z chmury, poczty e-mail czy systemów tożsamości. W tym ekosystemie, EDR i NDR wzajemnie wzbogacają swój kontekst. Wyobraźmy sobie scenariusz: EDR wykrywa na laptopie pracownika podejrzany skrypt PowerShell. Samo w sobie może to być zdarzenie o średnim priorytecie. Jednak w tym samym czasie, NDR wykrywa, że ten sam laptop nawiązuje nietypowe, szyfrowane połączenie z serwerem w internecie o złej reputacji.

Platforma XDR automatycznie koreluje te dwa alerty, tworząc jeden, wysoce wiarygodny incydent. Analityk SOC otrzymuje pełny obraz: wie, jaki proces na laptopie (dane z EDR) jest odpowiedzialny za jaką podejrzaną komunikację sieciową (dane z NDR). To pozwala na błyskawiczną i precyzyjną reakcję, taką jak automatyczna izolacja zainfekowanego laptopa od sieci, zanim atakujący zdąży wyrządzić dalsze szkody.

Jak nFlo może pomóc w wyborze i wdrożeniu strategii opartej na NDR?

W nFlo postrzegamy NDR jako kluczowy element dojrzałej strategii bezpieczeństwa, który wypełnia krytyczne luki w widoczności pozostawione przez tradycyjne narzędzia. Rozumiemy jednak, że wybór i wdrożenie odpowiedniego rozwiązania może być wyzwaniem. Dlatego oferujemy kompleksowe wsparcie, od analizy i projektowania, po implementację i zarządzanie operacyjne.

Nasz proces rozpoczyna się od analizy architektury bezpieczeństwa i identyfikacji „martwych pól”. W ramach audytu pomagamy klientom zrozumieć, które obszary ich sieci – zwłaszcza segmenty z urządzeniami IoT i OT – są niedostatecznie monitorowane i stanowią największe ryzyko. Na podstawie tej analizy pomagamy w wyborze i wdrożeniu platformy NDR, która najlepiej odpowiada specyfice danej organizacji, jej skali i budżetowi. Dbamy o prawidłowe umiejscowienie sensorów i integrację rozwiązania z istniejącym ekosystemem bezpieczeństwa, zwłaszcza z systemami SIEM i EDR.

Dla firm, które chcą maksymalizować wartość z inwestycji w NDR, ale nie posiadają dedykowanego zespołu analityków, oferujemy usługi MDR (Managed Detection and Response). Nasze Centrum Operacji Bezpieczeństwa (SOC) monitoruje alerty generowane przez platformę NDR 24/7. Nasi eksperci zajmują się analizą anomalii, odfiltrowywaniem fałszywych alarmów i prowadzeniem dochodzeń w przypadku wykrycia realnych zagrożeń. Dzięki temu klient otrzymuje nie tylko technologię, ale przede wszystkim spokój ducha i pewność, że jego sieć jest pod stałym nadzorem specjalistów.