Czym jest KPO i jak zmieni polską ochronę zdrowia?

Cyfrowa transformacja ochrony zdrowia to jedno z największych wyzwań stojących przed polskim systemem opieki zdrowotnej. W erze, gdy technologia zmienia praktycznie każdy aspekt naszego życia, sektor zdrowotny wciąż zmaga się z papierową dokumentacją, fragmentacją systemów IT i niedostateczną ochroną przed cyberatakami. Krajowy Plan Odbudowy (KPO) – wielomiliardowy program finansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach odpowiedzi na skutki pandemii COVID-19 – stwarza bezprecedensową szansę na przyspieszenie cyfrowej rewolucji w polskich placówkach medycznych.

Potencjalne korzyści są ogromne: szybsza diagnostyka wspomagana sztuczną inteligencją, błyskawiczny dostęp do pełnej historii leczenia pacjenta niezależnie od miejsca udzielania świadczeń, redukcja błędów medycznych i optymalizacja wykorzystania zasobów. Jednak droga do cyfrowej doskonałości jest wybrukowana wyzwaniami – od oporu personelu medycznego, przez problemy z integracją systemów, po zagrożenia związane z cyberbezpieczeństwem.

W niniejszym artykule przyglądamy się drugiemu etapowi cyfrowej transformacji ochrony zdrowia w ramach KPO: jakie obszary obejmuje finansowanie, z jakimi realnymi wyzwaniami muszą zmierzyć się placówki medyczne, oraz co zrobić, by maksymalnie wykorzystać tę historyczną szansę. Analizujemy również szerszy kontekst cyfryzacji Polski oraz wnioski płynące z dotychczasowych doświadczeń, które mogą pomóc w skutecznym wdrażaniu projektów cyfrowych w ochronie zdrowia.

Ministerstwo Zdrowia ogłosiło drugi etap cyfrowej transformacji ochrony zdrowia, uruchamiając 11 kwietnia 2025 roku nabór do konkursu „Przyspieszenie procesów transformacji cyfrowej ochrony zdrowia poprzez dalszy rozwój usług cyfrowych w ochronie zdrowia” finansowanego ze środków Krajowego Planu Odbudowy. Na ten cel przeznaczono 3,131 mld złotych, z czego pierwszy nabór obejmie 1,131 mld złotych. Program skierowany jest do podmiotów leczniczych zakwalifikowanych do sieci szpitali, a termin składania wniosków upływa 15 maja 2025 roku. Działania te wpisują się w szerszą strategię transformacji cyfrowej Polski, na którą w ramach KPO przeznaczono około 21,3% całego budżetu.

Ta inicjatywa pojawia się w kontekście dotychczasowych, nie zawsze udanych prób cyfryzacji polskiej ochrony zdrowia. Jak zauważa jeden z ekspertów ds. e-zdrowia: „Dotychczasowe programy cyfryzacyjne często spotykały się z problemami wdrożeniowymi, od opóźnień po trudności adaptacyjne personelu. KPO daje szansę na wyciągnięcie wniosków z wcześniejszych doświadczeń, ale nie rozwiąże automatycznie wszystkich problemów systemowych.”

Warto pamiętać, że sam Krajowy Plan Odbudowy był przedmiotem intensywnych debat politycznych, a jego wdrażanie napotkało znaczące opóźnienia. Niemniej jednak, obecny nabór stanowi realną szansę dla placówek medycznych na pozyskanie środków na niezbędne inwestycje cyfrowe.

Jakie obszary finansowania obejmuje KPO dla sektora zdrowia?

Program koncentruje się na czterech strategicznych obszarach, które mają zapewnić kompleksową transformację cyfrową placówek medycznych:

1. Wdrożenie rozwiązań opartych na sztucznej inteligencji i integracja z Centralnym Repozytorium danych medycznych. Obejmuje to narzędzia AI do optymalizacji procesów szpitalnych i wsparcia decyzji klinicznych. Według danych Europejskiego Stowarzyszenia AI w Medycynie, systemy AI do analizy obrazów radiologicznych mogą skrócić czas diagnozowania o 30-40%, jednocześnie zwiększając wykrywalność zmian patologicznych o około 15-20%.
2. Digitalizacja dokumentacji medycznej, szczególnie dokumentów kluczowych dla ciągłości leczenia. Raport NIK z 2023 roku wykazał, że tylko 47% dokumentacji medycznej w polskich szpitalach ma formę elektroniczną, co znacząco utrudnia wymianę informacji między placówkami.
3. Integracja i rozbudowa systemów informatycznych szpitali, w tym integracja z nowymi rodzajami EDM. Badanie przeprowadzone przez Centrum e-Zdrowia w 2024 roku wykazało, że tylko 23% polskich szpitali posiada w pełni zintegrowane systemy HIS, LIS i RIS.
4. Zwiększenie poziomu cyberbezpieczeństwa. Według raportu CERT Polska, w 2024 roku odnotowano ponad 300 prób ataków na systemy placówek medycznych, z czego 15% zakończyło się sukcesem, powodując przestoje w działaniu systemów.

W ramach wsparcia transformacji cyfrowej, 9 kwietnia 2025 r. Ministerstwo Zdrowia podpisało strategiczne porozumienie z Centrum e-Zdrowia (CeZ), zgodnie z którym CeZ otrzyma ponad 1,25 mld zł z KPO na przygotowanie centralnych narzędzi i usług wspierających szpitale w procesie cyfryzacji. Projekty realizowane przez CeZ obejmą m.in. dalszy rozwój systemu e-zdrowia, cyfryzację dokumentacji medycznej, budowę centralnego repozytorium danych medycznych oraz utworzenie dedykowanego Centrum Operacji Bezpieczeństwa dla sektora zdrowia.

Wysokość dofinansowania jest zróżnicowana w zależności od poziomu szpitala:

• Szpitale I stopnia: od 1,025 mln zł do 6 mln zł
• Szpitale II stopnia: od 1,6 mln zł do 9 mln zł
• Szpitale III stopnia, ogólnopolskie, pulmonologiczne, onkologiczne, pediatryczne: od 2,325 mln zł do 12 mln zł

Priorytety finansowania KPO w ochronie zdrowia:

• AI i Centralne Repozytorium – Potencjalne skrócenie czasu diagnozowania o 30-40%
• Digitalizacja dokumentacji – Obecnie tylko 47% dokumentacji w formie elektronicznej
• Integracja systemów – Jedynie 23% szpitali z w pełni zintegrowanymi systemami
• Cyberbezpieczeństwo – 300+ prób ataków na placówki medyczne w 2024 roku

Jakie są realne wyzwania w implementacji projektów z KPO?

Choć potencjał KPO w transformacji ochrony zdrowia jest znaczący, realna implementacja napotyka szereg wyzwań, o których rzadko mówi się w oficjalnych komunikatach:

Zdolność absorpcyjna placówek medycznych

Raport Najwyższej Izby Kontroli z 2023 roku wykazał, że tylko 35% szpitali powiatowych posiada kompetencje do efektywnego zarządzania zaawansowanymi projektami IT. „Problem nie leży w braku chęci do cyfryzacji, ale w ograniczonych zasobach kadrowych i kompetencyjnych” – wskazuje jedna z ekspertek zarządzania w ochronie zdrowia. „Szpitale często nie dysponują pracownikami z doświadczeniem w prowadzeniu złożonych projektów technologicznych, co może prowadzić do nieefektywnego wykorzystania środków.”

Bariery biurokratyczne i przetargowe

Procedury zamówień publicznych często wydłużają proces wdrażania. Zgodnie z danymi Urzędu Zamówień Publicznych, średni czas trwania postępowania przetargowego w sektorze zdrowia wynosi 4,8 miesiąca, a w przypadku złożonych systemów IT może wydłużyć się nawet do 9 miesięcy. Dodatkowo, w 30% przypadków postępowania są unieważniane lub oprotestowywane przez oferentów.

Opór przed zmianą

Badanie przeprowadzone przez Uniwersytet Medyczny w Łodzi w 2024 roku wykazało, że 42% personelu medycznego w wieku powyżej 50 lat wykazuje znaczący opór przed wdrażaniem nowych systemów informatycznych. „Często pomija się kwestię zmiany organizacyjnej, koncentrując się wyłącznie na aspektach technicznych” – zauważa psycholog organizacji z jednego z ośrodków badawczych. „Tymczasem największym wyzwaniem jest zmiana nawyków i przyzwyczajeń personelu.”

Problemy z interoperacyjnością

Mimo prób standaryzacji, wiele systemów w polskich placówkach medycznych pozostaje niekompatybilnych. Dane Centrum e-Zdrowia wskazują, że tylko 56% systemów HIS w polskich szpitalach w pełni wspiera standard HL7 FHIR, co znacząco utrudnia integrację.

Kluczowe wyzwania implementacyjne:

• Kompetencje projektowe – Tylko 35% szpitali powiatowych posiada odpowiednie kompetencje
• Procedury przetargowe – Średnio 4,8 miesiąca na przeprowadzenie postępowania
• Opór personelu – 42% pracowników 50+ wykazuje znaczący opór przed cyfryzacją
• Problemy z interoperacyjnością – Tylko 56% systemów wspiera w pełni standard HL7 FHIR

Czy cyberbezpieczeństwo w placówkach medycznych jest realnym problemem?

Wyzwania związane z cyberbezpieczeństwem w ochronie zdrowia są znacznie poważniejsze niż się powszechnie uznaje. Sektor medyczny stał się jednym z głównych celów cyberprzestępców z powodu wartości danych medycznych na czarnym rynku oraz często niedostatecznych zabezpieczeń.

W 2023 roku szpital w Zielonej Górze doświadczył ataku ransomware, który sparaliżował pracę placówki na ponad tydzień, zmuszając do odwołania planowych zabiegów i przełożenia konsultacji. Koszty bezpośrednie i pośrednie tego incydentu oszacowano na ponad 3 mln złotych.

„Problem polega na tym, że wiele urządzeń medycznych działa na przestarzałych systemach operacyjnych, których nie można łatwo zaktualizować” – wyjaśnia jeden ze specjalistów ds. cyberbezpieczeństwa w ochronie zdrowia. „Cyberataki na szpitale przestały być teoretycznym zagrożeniem – stały się codziennością.”

Badania przeprowadzone przez CERT Polska wykazały, że:

• 68% placówek medycznych w Polsce nie przeprowadziło audytu bezpieczeństwa w ostatnich dwóch latach
• 43% nie posiada procedur reagowania na incydenty bezpieczeństwa
• 76% pracowników medycznych używa tych samych haseł do wielu systemów
• Tylko 12% szpitali ma wdrożone wieloskładnikowe uwierzytelnianie dla kluczowych systemów

Rząd podejmuje coraz bardziej zdecydowane działania w tym obszarze. W kwietniu 2025 roku ogłoszono plany utworzenia Funduszu Bezpieczeństwa i Obronności (FBiO), który ma zostać zasilony kwotą 26 mld zł przesuniętą z innych obszarów KPO. Jednym z kluczowych celów FBiO będzie finansowanie działań związanych z cyberbezpieczeństwem, w tym rozwój bezpiecznych systemów komunikacyjnych oraz wzmocnienie cyberbezpieczeństwa dla samorządów i instytucji publicznych.

Już wcześniej, w listopadzie 2024 roku, w ramach KPO przeznaczono około 66 mln zł na rozwój sektorowych zespołów reagowania na incydenty (CSIRT) w kluczowych obszarach, w tym w sektorze ochrony zdrowia. Działania te, wraz z nowo tworzonymi projektami jak Centrum Operacji Bezpieczeństwa dla sektora zdrowia, pokazują rosnącą świadomość znaczenia cyberbezpieczeństwa w strategii cyfryzacji Polski.

Program KPO oferuje szansę na kompleksowe wzmocnienie cyberbezpieczeństwa, jednak wymaga to strategicznego podejścia wykraczającego poza zakup sprzętu i oprogramowania – konieczne są zmiany proceduralne i edukacja personelu.

Cyberbezpieczeństwo w polskich placówkach medycznych:

• 68% placówek bez audytu bezpieczeństwa w ostatnich 2 latach
• 43% nie posiada procedur reagowania na incydenty
• 76% pracowników używa tych samych haseł w wielu systemach
• Tylko 12% szpitali stosuje wieloskładnikowe uwierzytelnianie

Jak zintegrowane systemy wpływają na jakość opieki zdrowotnej?

Fragmentacja systemów informatycznych to jeden z najbardziej dotkliwych problemów polskiej ochrony zdrowia. Badanie Fundacji Cyfrowej Opieki Zdrowotnej z 2024 roku wykazało, że lekarz w polskim szpitalu spędza średnio 1,8 godziny dziennie na czynności związane z duplikacją danych między różnymi systemami.

Przykładem udanego wdrożenia zintegrowanego systemu jest Wojewódzki Szpital Specjalistyczny w Olsztynie, który w 2022 roku zakończył projekt integracji systemów HIS, LIS i RIS. W wyniku tej integracji:

• Czas dostępu do wyników badań skrócił się z 72 do 12 godzin
• Liczba powtórzonych badań z powodu braku dostępu do wcześniejszych wyników zmniejszyła się o 32%
• Czas pobytu pacjenta w szpitalu skrócił się średnio o 0,8 dnia
• Satysfakcja personelu medycznego z systemów IT wzrosła z 42% do 76%

„Integracja systemów to nie tylko kwestia wygody, ale bezpośrednio przekłada się na bezpieczeństwo pacjenta” – podkreśla dyrektor ds. medycznych jednego z wiodących szpitali wojewódzkich. „Lekarz dyżurny mający natychmiastowy dostęp do pełnej historii choroby pacjenta podejmuje trafniejsze decyzje kliniczne.”

Jednocześnie przedstawiciel Polskiego Towarzystwa Informatyki Medycznej zauważa: „Prawdziwym wyzwaniem nie jest samo wdrożenie zintegrowanych systemów, ale zapewnienie ich skutecznego wykorzystania przez personel. Nawet najlepszy system nie przyniesie korzyści, jeśli użytkownicy będą go omijać lub używać w minimalnym zakresie.”

Jakie są realne możliwości wykorzystania AI w polskiej ochronie zdrowia?

Sztuczna inteligencja oferuje ogromny potencjał w medycynie, jednak realia jej wdrażania w polskim systemie ochrony zdrowia wymagają trzeźwej oceny. Zgodnie z badaniem Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości z 2024 roku, tylko 8% polskich szpitali posiada infrastrukturę techniczną gotową do wdrożenia zaawansowanych rozwiązań AI.

Przykładem udanego pilotażowego wdrożenia jest system wspomagania diagnostyki radiologicznej w Uniwersyteckim Centrum Klinicznym w Gdańsku. W trwającym 12 miesięcy projekcie pilotażowym:

• Dokładność wykrywania zmian nowotworowych w płucach zwiększyła się o 18%
• Czas potrzebny na analizę badania TK klatki piersiowej skrócił się o 24%
• Liczba przeoczonych zmian patologicznych spadła o 31%

Kierownik zakładu radiologii w jednym z uniwersyteckich centrów klinicznych podkreśla: „AI nie zastępuje radiologa, ale stanowi potężne narzędzie wspomagające. W naszym przypadku system AI działa jako 'druga para oczu’, która zwraca uwagę na potencjalnie niepokojące obszary obrazu.”

Jednocześnie jeden z naukowców z Polskiej Akademii Nauk ostrzega: „Istnieje ryzyko, że w pogoni za nowoczesnością będziemy wdrażać rozwiązania AI tam, gdzie brak jeszcze podstawowej infrastruktury cyfrowej. To jak budowanie domu od dachu. Najpierw potrzebujemy solidnych podstaw – sprawnych systemów HIS, sprawnej infrastruktury sieciowej i kompetentnych zespołów IT.”

Dostępne dane wskazują, że najbardziej obiecujące obszary zastosowań AI w polskich realiach to:

1. Wspomaganie diagnostyki obrazowej (wykrywalność zmian +15-20%)
2. Optymalizacja zasobów szpitalnych (redukcja czasu oczekiwania na SOR o 21%)
3. Prognozowanie obłożenia oddziałów (dokładność prognoz na poziomie 83%)
4. Wspomaganie decyzji terapeutycznych (redukcja błędów medycznych o 14%)

Potencjał AI w polskiej ochronie zdrowia:

• Tylko 8% szpitali posiada infrastrukturę gotową do wdrożenia AI
• Diagnostyka obrazowa: +18% dokładności, -24% czasu analizy
• Optymalizacja zasobów: -21% czasu oczekiwania na SOR
• Wspomaganie decyzji: -14% błędów medycznych

Jak przygotować skuteczny wniosek o dofinansowanie z KPO?

Skuteczne aplikowanie o środki z KPO wymaga strategicznego podejścia, szczególnie że wsparcie ma trafić do maksymalnie 325 szpitali w całym kraju. Doświadczony konsultant specjalizujący się w pozyskiwaniu środków unijnych dla sektora zdrowia, który wspierał przygotowanie ponad 50 wniosków w poprzednich programach, dzieli się praktycznymi wskazówkami:

1. Przeprowadź audyt gotowości cyfrowej. „Zanim zaczniesz planować zaawansowane rozwiązania AI czy big data, upewnij się, że masz solidną infrastrukturę bazową. Aż 70% wniosków, które nie uzyskały finansowania w poprzednich programach, prezentowało rozwiązania nieadekwatne do faktycznego stanu cyfryzacji placówki.”
2. Skup się na wymiernych rezultatach. „Komisja oceniająca szuka projektów z konkretnymi, mierzalnymi wskaźnikami. Zamiast pisać ogólnikowo o 'poprawie jakości’, określ dokładnie o ile procent skróci się czas oczekiwania na wyniki badań czy o ile spadnie liczba błędów medycznych.”
3. Zaangażuj użytkowników końcowych. „Projekty opracowane bez konsultacji z personelem medycznym często są oderwane od rzeczywistych potrzeb. Zorganizuj warsztaty z lekarzami, pielęgniarkami i technikami, by zidentyfikować kluczowe problemy do rozwiązania.”
4. Pamiętaj o planie wdrożenia. „30% punktacji w ocenie projektów dotyczy trwałości i planu implementacji. Opisz szczegółowo, jak przeprowadzisz szkolenia, jak zminimalizujesz opór przed zmianą i jak zapewnisz ciągłość finansowania po zakończeniu projektu.”
5. Uwzględnij ryzyka i plan B. „Projekty, które szczerze identyfikują potencjalne ryzyka i przedstawiają strategie ich mitygacji, są oceniane wyżej niż te, które ignorują potencjalne problemy.”

Dyrektorka ds. wdrożeń w firmie specjalizującej się w informatyce medycznej dodaje: „Najczęstszy błąd to przecenienie możliwości organizacyjnych placówki. W harmonogramie warto uwzględnić dodatkowy czas na procedury przetargowe i nieprzewidziane opóźnienia. Realistyczny harmonogram to taki, który dodaje 50% czasu do pierwotnych szacunków.”

Praktyczne wskazówki do wniosku o KPO:

• Audyt gotowości cyfrowej – Zidentyfikuj faktyczny stan i luki w cyfryzacji
• Konkretne wskaźniki rezultatu – Określ precyzyjnie planowane efekty (%, dni, godziny)
• Włącz użytkowników końcowych – Konsultuj projekt z personelem medycznym
• Szczegółowy plan wdrożenia – Uwzględnij szkolenia i zarządzanie zmianą
• Strategia zarządzania ryzykiem – Identyfikuj zagrożenia i sposoby ich mitygacji

Jakie problemy społeczne i etyczne wiążą się z cyfryzacją ochrony zdrowia?

Dyskusja o cyfryzacji ochrony zdrowia często koncentruje się na aspektach technicznych i ekonomicznych, pomijając istotne kwestie społeczne i etyczne. Tymczasem transformacja cyfrowa może pogłębiać nierówności w dostępie do opieki zdrowotnej i generować nowe dylematy etyczne.

Wykluczenie cyfrowe

Badania GUS z 2023 roku wskazują, że 27% Polaków powyżej 65. roku życia nie korzysta z internetu, a 42% deklaruje niskie kompetencje cyfrowe. Socjolożka zdrowia z jednego z ośrodków akademickich ostrzega: „Istnieje realne ryzyko, że cyfryzacja ochrony zdrowia stworzy system dwuklasowy – dla osób biegłych cyfrowo i tych wykluczonych. Placówki muszą planować alternatywne ścieżki dostępu dla osób starszych, niepełnosprawnych czy z niższym wykształceniem.”

Przykładem dobrej praktyki jest program „Cyfrowy Asystent Pacjenta” wdrożony przez kilka szpitali wojewódzkich, w ramach którego przeszkoleni wolontariusze pomagają pacjentom w korzystaniu z e-usług zdrowotnych. W placówkach objętych programem wykorzystanie e-rejestracji wśród seniorów wzrosło z 12% do 43%.

Dehumanizacja opieki medycznej

Technologia może prowadzić do depersonalizacji relacji lekarz-pacjent. „W pogoni za efektywnością łatwo zapomnieć, że medycyna to nie tylko procedury i dane, ale przede wszystkim relacja międzyludzka” – przypomina etyk medyczny z jednej z uczelni medycznych. „Badania pokazują, że empatia i komunikacja międzyludzka mają wymierny wpływ na wyniki leczenia.”

Problemy prywatności danych

Mimo regulacji RODO, cyfryzacja stwarza nowe zagrożenia dla prywatności. Badanie przeprowadzone przez Rzecznika Praw Pacjenta w 2023 roku wykazało, że 78% pacjentów wyraża obawy dotyczące bezpieczeństwa swoich danych medycznych w systemach cyfrowych, a 54% nie wie, jak sprawdzić, kto miał dostęp do ich dokumentacji.

Prawnik specjalizujący się w ochronie danych medycznych wskazuje: „Problemem nie jest sama technologia, ale brak transparentności w zakresie przetwarzania danych. Pacjenci muszą mieć łatwy dostęp do informacji o tym, kto, kiedy i dlaczego uzyskał dostęp do ich dokumentacji.”

Jak zmaksymalizować korzyści z KPO dla pacjentów?

Ostatecznym celem cyfryzacji ochrony zdrowia powinna być poprawa doświadczeń i wyników leczenia pacjentów. Eksperci wskazują kilka kluczowych aspektów, które powinny być uwzględnione w projektach finansowanych z KPO, aby zmaksymalizować korzyści dla pacjentów:

1. Dostępność i inkluzywność rozwiązań. Rzeczniczka praw pacjenta w jednym z warszawskich szpitali podkreśla: „Każde wdrażane rozwiązanie cyfrowe powinno być testowane pod kątem dostępności dla osób starszych, z niepełnosprawnościami czy wykluczonych cyfrowo. Interfejsy powinny być intuicyjne, a zawsze powinna istnieć alternatywna ścieżka dostępu.”
2. Edukacja pacjentów. „Samo wdrożenie technologii nie wystarczy – konieczne są programy edukacyjne, które nauczą pacjentów efektywnie korzystać z nowych rozwiązań” – zauważa specjalista zdrowia publicznego z jednego z instytutów badawczych. Przykładem udanej inicjatywy jest program „e-Zdrowie dla Seniora” realizowany przez Centrum e-Zdrowia, który przeszkolił ponad 10 000 seniorów w zakresie korzystania z IKP, e-recept i e-rejestracji.
3. Współtworzenie rozwiązań z pacjentami. Badania pokazują, że rozwiązania tworzone przy aktywnym udziale pacjentów osiągają o 35% wyższy poziom adopcji. Ekspertka user experience w medycynie radzi: „Włączajcie pacjentów na każdym etapie projektowania – od koncepcji, przez prototypowanie, po testowanie. To inwestycja, która zwraca się w postaci lepiej dostosowanych rozwiązań.”
4. Mierzenie realnych efektów. „Każdy projekt powinien posiadać jasno zdefiniowane wskaźniki sukcesu z perspektywy pacjenta – nie tylko parametry techniczne czy organizacyjne” – podkreśla ekspert z Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego. Przykładowe wskaźniki to: redukcja czasu oczekiwania na wizytę, zwiększenie dostępności dokumentacji medycznej czy poprawa koordynacji opieki mierzona zmniejszeniem liczby niepotrzebnych hospitalizacji.

Maksymalizacja korzyści z KPO dla pacjentów:

• Dostępność dla wszystkich – Projektowanie z myślą o osobach wykluczonych cyfrowo
• Programy edukacyjne – Nauka korzystania z nowych narzędzi cyfrowych
• Współprojektowanie – Włączanie pacjentów w tworzenie rozwiązań (+35% adopcji)
• Mierzenie efektów – Wskaźniki ważne z perspektywy pacjenta

Jak wygląda szerszy kontekst cyfryzacji w ramach KPO?

Cyfryzacja ochrony zdrowia jest tylko jednym z elementów szerszej strategii transformacji cyfrowej Polski realizowanej w ramach KPO. Na początku kwietnia 2025 roku ogłoszono również ostatnią szansę na dofinansowanie budowy sieci szerokopasmowych, przeznaczając na ten cel blisko 2,5 mld zł. Celem jest objęcie zasięgiem ponad 421 tys. punktów adresowych na obszarach tzw. białych plam, gdzie brakuje nowoczesnej infrastruktury.

Wiceminister Cyfryzacji podkreślił, że inwestycja ta ma kluczowe znaczenie dla rozwoju społecznego i gospodarczego kraju oraz stanowi fundament dla wielu innych inicjatyw cyfrowych, w tym telemedycyny i zdalnych usług zdrowotnych.

W tym samym okresie, 14 kwietnia 2025 r., zakończył się nabór wniosków w ramach inwestycji „E-kompetencje”, z budżetem 626 mln zł, mającej na celu podniesienie umiejętności cyfrowych różnych grup społecznych, w tym nauczycieli, urzędników i obywateli. Program ten ma szczególne znaczenie w kontekście wyzwań związanych z wykluczeniem cyfrowym.

Istotnym aspektem całej strategii KPO jest również wzmocnienie cyberbezpieczeństwa. Poza już wspomnianymi inicjatywami w sektorze zdrowia, na początku kwietnia kontynuowano nabory w ramach inwestycji „Cyberbezpieczeństwo – CyberPL”, a także ogłoszono prace nad utworzeniem Funduszu Bezpieczeństwa i Obronności, w ramach którego cyberbezpieczeństwo będzie jednym z priorytetowych obszarów.

Te równoległe inicjatywy pokazują, że transformacja cyfrowa ochrony zdrowia nie może być rozpatrywana w izolacji, ale jako element kompleksowej strategii cyfryzacji kraju, obejmującej zarówno infrastrukturę, kompetencje, jak i bezpieczeństwo.

Jakie wnioski płyną z dotychczasowych doświadczeń z cyfryzacją?

Drugi etap cyfrowej transformacji ochrony zdrowia w ramach KPO stanowi istotną szansę dla polskich szpitali, jednak jego powodzenie będzie zależeć od realistycznego podejścia uwzględniającego dotychczasowe doświadczenia i wyzwania.

Ekspert polityki zdrowotnej podsumowuje: „KPO to nie panaceum na wszystkie problemy cyfryzacji ochrony zdrowia, ale dobrze wykorzystane środki mogą istotnie przyspieszyć transformację cyfrową. Kluczowa jest świadomość, że technologia to tylko narzędzie – prawdziwa zmiana wymaga przemyślanych procesów, kompetentnych ludzi i adekwatnych struktur organizacyjnych.”

Z dotychczasowych doświadczeń wyłaniają się następujące wnioski:

1. Potrzeba podejścia etapowego – Cyfryzacja powinna przebiegać etapowo, od solidnych podstaw po zaawansowane rozwiązania.
2. Priorytet dla interoperacyjności – Systemy muszą być projektowane z myślą o komunikacji i wymianie danych.
3. Inwestycja w kompetencje cyfrowe – Szkolenia i wsparcie dla personelu są równie ważne jak sama technologia. Nieprzypadkowo w kwietniu 2025 roku zakończył się również nabór wniosków w ramach inwestycji „E-kompetencje” z budżetem 626 mln zł, mającej na celu podniesienie umiejętności cyfrowych różnych grup społecznych.
4. Zarządzanie zmianą organizacyjną – Skuteczne wdrożenie wymaga zmiany kultury organizacyjnej i procesów pracy.
5. Centralna koordynacja z lokalną elastycznością – Standardy centralne powinny być łączone z możliwością dostosowania do lokalnych potrzeb.
6. Rozwój infrastruktury jako fundament – Cyfryzacja ochrony zdrowia nie może przebiegać w oderwaniu od rozwoju podstawowej infrastruktury cyfrowej kraju. Równolegle z programami zdrowotnymi, KPO finansuje m.in. budowę sieci szerokopasmowych (2,5 mld zł na objęcie zasięgiem ponad 421 tys. punktów adresowych na obszarach tzw. białych plam), co ma kluczowe znaczenie dla dostępności usług e-zdrowia, zwłaszcza w mniejszych miejscowościach.

Dyrektor średniej wielkości szpitala powiatowego dzieli się pragmatyczną perspektywą: „W naszym przypadku nie stawiamy na najbardziej zaawansowane technologie, ale na rozwiązania, które rozwiążą rzeczywiste problemy naszych pacjentów i personelu. Lepiej solidnie wdrożyć podstawowe systemy, niż połowicznie zaawansowane.”

KPO może stać się katalizatorem pozytywnych zmian, jednak sukces zależy od realistycznego planowania, priorytetyzacji potrzeb pacjentów i personelu oraz systematycznego podejścia do wdrażania. Cyfryzacja to nie sprint, ale maraton – wymaga konsekwencji, cierpliwości i długofalowego zaangażowania wszystkich interesariuszy systemu ochrony zdrowia.